Οικονομική κρίση: Πώς επηρεάζει στην πράξη τα παιδιά

Οι πολιτικές λιτότητας στις πλούσιες χώρες τιμωρούν τα παιδιά, υπογραμμίζει η UNICEF στην ετήσια έκθεσή της για την κατάσταση των παιδιών στις ανεπτυγμένες οικονομίες, η οποία δόθηκε σήμερα Τετάρτη στη δημοσιότητα.

«Πολλές κυβερνήσεις εξηγούν ότι πρέπει να διευθετήσουν το ζήτημα του χρέους για να μην αφήσουν αυτό το φορτίο στις μελλοντικές γενιές» επισήμανε ο Κρις Ντε Νεμπούρ, ο οποίος διευθύνει το κέντρο πολιτικής και κοινωνικής έρευνας της UNICEF.

Όμως, όταν αυτή η μείωση των δαπανών έχει στόχο την εκπαίδευση ή τις φτωχές οικογένειες, «τα παιδιά είναι αυτά που πληρώνουν τώρα τον λογαριασμό», υπογράμμισε μιλώντας σε δημοσιογράφους στη Γενεύη.

Στην έκθεση εξετάζονται οι αλλαγές στις συνθήκες της ζωής των παιδιών κατά τη δεκαετία 2000-2010 σε 29 χώρες, με κριτήρια τη σχολική επιτυχία, τα ποσοστά γεννήσεων μεταξύ των εφήβων, τα επίπεδα της παιδικής παχυσαρκίας, την κατανάλωση καπνού, οινοπνευματωδών και ναρκωτικών.

Η Ολλανδία, η Νορβηγία, η Ισλανδία, η Φινλανδία και η Σουηδία βρίσκονται επικεφαλής της κατάταξης.

Η Γαλλία είναι στη 10η θέση πίσω από την Ελβετία, οι ΗΠΑ καταλαμβάνουν την 26η θέση και η Ρουμανία την 29η και τελευταία.

Η θέση της Ελλάδας στην Έκθεση

Η Ελλάδα καταλαμβάνει την 25η θέση (μέσος όρος 23,4 βαθμοί) στον Συγκεντρωτικό Πίνακα Κατάταξης για την Παιδική Ευημερία των 29 αναπτυγμένων χωρών που εξετάζει η έκθεση.

Τις 3 πρώτες θέσεις καταλαμβάνουν οι Ολλανδία (μ.ο. 2,4), Νορβηγία (4,6), Ισλανδία (5) και τις 3 τελευταίες οι Λιθουανία (25,2), Λετονία (26,4) και Ρουμανία (28,6).

Ανεβαίνει όμως στην 5η θέση στον Συγκεντρωτικό Πίνακα Ικανοποίησης, όπου, όταν ζητήθηκε από τα ίδια τα παιδιά στην Ελλάδα να βαθμολογήσουν την ικανοποίηση από την ποιότητα της ζωής τους, σε μία κλίμακα από το 1 μέχρι το 10, σχεδόν το 90% τη βαθμολόγησαν με έξι ή και παραπάνω.

Όσον αφορά τη θέση της με βάση την κάθε ξεχωριστή διάσταση παιδικής ευημερίας που εξετάζει η έκθεση, κατατάσσεται:
– 20η όσον αφορά την Υλική ευημερία. Στις 3 πρώτες θέσεις βρίσκονται οι Ολλανδία, Φινλανδία, Νορβηγία και στις 3 τελευταίες οι Λιθουανία, Λετονία, Ρουμανία.

– 19η όσον αφορά την Υγεία και την Ασφάλεια. Στις 3 πρώτες θέσεις βρίσκονται οι Ισλανδία, Σουηδία, Φινλανδία και στις 3 τελευταίες οι Καναδάς, Λετονία, Ρουμανία.

– 28η όσον αφορά την Εκπαίδευση, μετά τις Ηνωμένες Πολιτείες και με τη Ρουμανία να ακολουθεί στην τελευταία 29η θέση. Στις 3 πρώτες θέσεις βρίσκονται οι Ολλανδία, Βέλγιο, Γερμανία.

– 25η όσον αφορά τις Συμπεριφορές και τους Κινδύνους. Στις 3 πρώτες θέσεις βρίσκονται οι Ολλανδία, Δανία, Ισλανδία και στις 3 τελευταίες οι Ρουμανία, Λετονία, Λιθουανία.

– 25η όσον αφορά τη Στέγαση και το Περιβάλλον. Στις 3 πρώτες θέσεις βρίσκονται οι Ελβετία, Ιρλανδία, Νορβηγία και στις 3 τελευταίες και πάλι οι Λιθουανία, Λετονία, Ρουμανία.

Η Ελλάδα βρίσκεται στην 23η θέση από τις 29 χώρες στη σχετική παιδική φτώχεια (το ποσοστό των παιδιών που ζουν σε νοικοκυριά όπου το εισόδημα είναι κάτω του 50% του εθνικού μέσου εισοδήματος).

Το ποσοστό της παιδικής φτώχειας για την Ελλάδα (το 2009/2010) ήταν 15% – ένα από τα υψηλότερα ποσοστά στη Δυτική Ευρώπη και υπερδιπλάσιο των ποσοστών στις Σκανδιναβικές χώρες και στην Ολλανδία.

Επιπλέον:
· Είναι μία από τις οκτώ και μόνο αναπτυγμένες χώρες όπου τα ποσοστά συμμετοχής στην προσχολική εκπαίδευση πέφτουν κάτω από το 80%.

· Είναι μία από τις τέσσερις μονάχα χώρες του ΟΟΣΑ που παρουσιάζουν ποσοστά χαμηλού βάρους κατά τη γέννηση άνω του 8% (το ποσοστό των παιδιών που γεννιούνται με βάρος λιγότερο από 2,5 κιλά).

· Είναι μία από τις τρεις χώρες όπου τα επίπεδα παιδικής παχυσαρκίας είναι υψηλότερα του 20% (οι άλλες δύο είναι ο Καναδάς και οι Ηνωμένες Πολιτείες).

· Είναι τελευταία μεταξύ των 29 χωρών στην ποιότητα του αέρα που αναπνέουν τα παιδιά.

· Παρουσιάζει μια από τις χειρότερες επιδόσεις μεταξύ των αναπτυγμένων χωρών όσον αφορά στο ποσοστό των παιδιών (ηλικίας 11 με 15 ετών) που αναφέρουν ότι «έχουν συμμετάσχει σε σωματική συμπλοκή τουλάχιστον μία φορά μέσα στους προηγούμενους 12 μήνες».

Σχεδόν τα μισά παιδιά στην Ελλάδα (49%) ανέφεραν ότι συμμετείχαν σε τέτοιους καβγάδες.

Από τις 29 χώρες στην έρευνα της UNICEF μόνο η Ισπανία παρουσιάζει χειρότερη επίδοση (περίπου 55%).

· Βρίσκεται στο μέσο όρο της κατάταξης της UNICEF σχετικά με το σχολικό εκφοβισμό (bullying). Μόλις πάνω από το ένα τέταρτο των παιδιών στην Ελλάδα αναφέρουν ότι έχουν πέσει θύματα εκφοβισμού στο σχολείο – περίπου ο μέσος όρος για τις αναπτυγμένες χώρες.

Η Ελλάδα όμως είναι μία από τις πέντε μονάχα χώρες που παρουσίασε αύξηση στα ποσοστά σχολικού εκφοβισμού μέσα στην προηγούμενη δεκαετία.

· Κατατάσσεται 27η μεταξύ των 29 αναπτυγμένων χωρών όσον αφορά την «ποιότητα των σχέσεων των παιδιών».

Μόνο το 44% των παιδιών στην Ελλάδα βρίσκουν τους συμμαθητές τους «καλούς και εξυπηρετικούς» – φανερά η χαμηλότερη επίδοση μεταξύ των αναπτυγμένων χωρών (στις αμέσως χειρότερες θέσεις βρίσκονται η Γαλλία και οι Ηνωμένες Πολιτείες με ποσοστό 56%).

Το 83% των παιδιών στην Ελλάδα βρίσκουν «εύκολο να μιλήσουν» στη μητέρα τους αλλά μόνο το 64% βρίσκουν εύκολο το να μιλήσουν στον πατέρα τους. Ο πίνακας κατάταξης της UNICEF λαμβάνει υπόψη το μέσο όρο και των τριών κριτηρίων.

Από την άλλη μεριά η Ελλάδα είναι στην κορυφή της κατάταξης των αναπτυγμένων χωρών για την κάλυψη εμβολιασμών (τόσο η Ελλάδα όσο και η Ουγγαρία εμφανίζουν ποσοστό 99% για πολιομυελίτιδα, ιλαρά και το τριπλό εμβόλιο διφθερίτιδας-κοκίτη-τέτανου (DPT3).

Είναι μία από τις οκτώ και μόνο χώρες όπου η κατάχρηση αλκοόλ μεταξύ των νέων είναι 10% ή και λιγότερο (στις τελευταίες θέσεις κατατάσσονται οι Λετονία, Φινλανδία, Λιθουανία με πάνω από 25%). Είναι μία από τις τέσσερις μονάχα αναπτυγμένες χώρες όπου τα επίπεδα χρήσης ινδικής κάνναβης από παιδιά (ηλικίας 11 με 15 ετών) παραμένει κάτω του 7% (στις τελευταίες θέσεις Ισπανία, Ελβετία, Καναδάς με πάνω από 24%).

Συνολικά, η έκθεση δεν διαπιστώνει ισχυρή σχέση μεταξύ του κατά κεφαλήν ΑΕΠ και τη συνολική ευημερία των παιδιών. Για παράδειγμα, η Σλοβενία κατατάσσεται υψηλότερα από τον Καναδά, η Τσεχία υψηλότερα από την Αυστρία και η Πορτογαλία υψηλότερα από τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Ο Κρις ντε Νεμπούρ δήλωσε, πάντως, πως τα ποσοστά της παιδικής φτώχειας έχουν ήδη αυξηθεί σε πολλές από τις χώρες αυτές.

«Το χειρότερο είναι να μειώσετε τις επενδύσεις σας σ’ αυτή τη γενιά, διατρέχετε τότε τον κίνδυνο να κάνετε τα παιδιά να πληρώσουν και τώρα και στο μέλλον», εκτιμά ο ειδικός του Ταμείου του ΟΗΕ για την Εκπαίδευση και την Παιδική Ηλικία.

Ο ίδιος έφερε ως παράδειγμα τη Βρετανία, η οποία ήταν 21η σε μια παρόμοια μελέτη που πραγματοποιήθηκε το 2007 και αφορούσε 21 χώρες, αλλά σήμερα βρίσκεται στη 16η θέση αφού εργάσθηκε πολύ για να βελτιώσει την κατάσταση για τα παιδιά της.

Στις ΗΠΑ, ένα παιδί στα τέσσερα ζει σε οικογένεια το εισόδημα της οποίας είναι χαμηλότερο από το μέσο, ενώ η αναλογία αυτή στην ΕΕ είναι ένα στα δέκα, σύμφωνα με την έκθεση.

Οι ΗΠΑ μπορεί να έχουν εξαιρετικά συστήματα εκπαίδευσης και υγείας, όμως «δεν έχουν όλοι πρόσβαση σ’ αυτά».

«Πρέπει να κάνουν περισσότερες προσπάθειες για να προστατεύσουν τα παιδιά τους», υπογραμμίζεται στην έκθεση.